جلسه اول
منطق logic
چرا به آموزش منطق نیازمندیم:
انسان موجودی است اندیشمند
اما در هنگام فکر کردن احتمال خطا وجود دارد
حال به دنبال علمی هستیم که بتوانیم جریان اندیشه و تفکر را به سویی ببریم که به بی راهه نرود
پس باید فرآیند ذهن را بشناسیم
سپس از راهِ صحیح، به واقع برسیم
اولین نفر ارسطو قوانین عقل را در یک چارچوب خاص مطرح کرد. (ارغنون)
در مقابل سوفسطایی ها که (به جهت تشکیکاتی که در مصادیق واقع شده بود) قائل شده بودند که یا واقعیتی نیست یا ما دسترسی به آن نداریم
پس منطق در یک کلام خطا سنج اندیشه است
پس منطق اندیشه شناسی است
نه هستی شناسی ← که همانند فلسفه باشد
و نه جریان شناسی ← که همانند علوم تجربی باشد
بلکه مقدم بر علوم تجربی و فلسفه است
چرا که محصول تفکر علم و فلسفه است اما منطق خود تفکر است
تعریف
چون منطق از علوم حقیقی نیست، بلکه از علوم اعتباری است لذا تعریف پذیر نیست
چرا که التعریف للماهیه و بالماهیه، اما منطق که ماهیت ندارد
اما برای شناسایی منطق راه هایی وجود دارد
منطق چند بخش مهم دارد:
هدف (خطاسنجی اندیشه) ←که در این صورت تعریف به غایت می شود
استدلال ←که در این صورت تعریف به مسائل می شود
معقولات ثانیه منطقی ←که در این صورت تعریف به موضوع می شود
تعریف غایی
آلة قانونیه تعصم مراعاتها الذهن عن الخطا فی الفکر
قانون آلی بقی رعایته من الخطاء الفکر و هذا غایته
دانشی است که با رعایت آن، اندیشه ی انسان در رسیدن به واقع مصون از خطا می گردد
تعریف موضوعی
موضوع منطق معقولات ثانیه است اما ابتدا باید خود این واژه واضح شود
معقول مساوی است با مفهوم کلی
معقول یعنی هر آنچه که عقل درک می کند،
و چون عقل فقط کلیات را درک می کند لذا می گویند مفهوم کلی
معقول بر دو قسم است:
ما به ازاء خارجی دارد (که می توان به آن اشاره (چه حسی چه غیر حسی) کرد)←معقولات اُولی
ما به ازاء خارجی ندارد
قابل صدق بر موجود خارجی است (یعنی ما به ازاء عینی دارد) ← معقولات ثانیه فلسفی
تمام مفاهیم فلسفی از این دسته اند: مانند حرارت و آتش
قابل صدق بر موجود خارجی نیست (یعنی ما به ازاء عینی ندارد) ← معقولات ثانیه منطقی
مانند کلی
پس موضوع منطق معقولات ثانیه منطقی است که مابازائی در خارج ندارند اما نه بما هو انه فی الذهن
بلکه معقولات ثانیه است
از آن جهت که ما را به مجهولات می رسانند
نه از آن نظر که اموری در ذهن اند و ماباءزائی در خارج ندارند
بلکه از این حیث که محمول و موضوع کلی و جزئی و غیر آن قرار می گیرند نظر می کند
پس تعریف موضوعی منطق می شود:
موضوع المنطق هو المعقولات الثانیه المستندة الی المعقولات الاولی
من حیث یتوصل بها من معلوم الی المجهول
****************
نکاتی پیرامون هویت منطق:
منطق هویتی ابزاری دارد یعنی علمی است در خدمت علوم دیگر
منطق مشتمل بر قوانین کلی است یعنی دانشی است مبین قواعد اندیشه
تنها با کار بردن دقیق این قواعد ذهن را در جهت اندیشیدن یاری می دهد
منطق دارای دو مرتبه است که هر دو باید توأم با هم باشند تا این علم گره گشا باشد
مرتبه اول مرتبه معرفت و شناخت خود علم است Knowing That
مرتبه دوم مرتبه مهارت و کاربرد این علم است Knowing How
